نگاهی به فیچیکیا
مصاحبه با احمد پورمرور
به بهانه ترجمه کتاب فرانچسکو فیچیکیا در نقد بهائیت
اشاره
احمد پور مرور فرد متولد ۱۳۵۰ در تهران است . او فارغ التحصیل رشته کارشناسی زبان و ادبیات آلمانی از دانشگاه شهید دکتر بهشتی تهران و کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم است . او مسلط به زبان های آلمانی و انگلیسی است و مقالات متعددی را از این دو زبان به زبان فارسی ترجمه ود منتشر کرده است . او سابقه همکاری با سازمان حج و بعثه مقام معظم رهبری را با عنوان مبلغ زبان دان در کارنامه خود دارد .
در سال های اخیر کتاب فرانچسکو فیچیکیا را از زبان آلمانی به زبان فارسی ترجمه کرده که به همین بهانه ، مصاحبه ای خواندنی با او انجام شده است که از منظر خوانندگان بهائی شناسی می گذرد .
بهائی شناسی : خیلی خوشحال هستیم که در خدمت شما هستیم . به عنوان اولین سؤال ، خودتان را معرفی کنید . چه شد که به ترجمه آثاری در نقد بهائیت علاقمند شدید .
از همان ابتدا که به علت تحصیلات دانشگاهی با زبان آلمانی آشنا شدم ، همواره این مسئله که بتوانم از این زبان جدیدی که آموخته ام ، برای پیشبرد اهداف فرهنگی و دینی استفاده کنم ، در ذهنم وجود داشت . در سال های پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه ، به تناسب مواردی که پیش آمده است ، تلاش کرده ام تا مقالات و نوشته های سودمندی را از زبان آلمانی و انگلیسی به زبان فارسی ترجمه کنم .
چند سال قبل ، یکی از دوستانم که اطلاعات خوب و گسترده ای در زمینه ی بهائیت داشت ، کتاب فیچیکیا را به من معرفی کرد . من هم که همواره دوست داشتم به عنوان یک تلاش فرهنگی ، نوشته هایی از این دست را به زبان فارسی ترجمه کنم ، از این پیشنهاد استقبال کردم . هنگامی که کتاب را خواندم ، از نوع نگارش آن و استنادات قابل توجهی که در کتاب وجود داشت ، حقیقتاً لذت بردم و البته متوجه شدم که این کتاب ، نخستین کتاب نویسنده در نقد بهائیت نیست و او کتاب دیگری نیز در سال های قبل در همین موضوع نگاشته است .
برای تکمیل اطلاعات خود پیش از ترجمه کتاب ، به ویژه برای آشنا شدن با برخی از اصطلاحات خاص بهائی ، با همان دوست عزیز مشورت هایی داشتم و البته به طور موازی ، تحقیقات خودم درباره ی بهائیت را با استفاده از فضای مجازی دنبال کردم و بعد از مدتی متوجه شدم که کتاب فیچیکیا ، از اهمیت بی پایانی برخوردار است و به نظر من مطالعه ی این کتاب برای پژوهشگران ایرانی این حوزه ، ضروری و لازم است ، چرا که شامل یک سری بحث های کلاسه شده است که در تحقیقات دانشگاهی هم می تواند مورد استفاده قرار بگیرد .
همان طور که می دانید در حوزه ی بهائیت کتاب ها و مقالات ارزشمندی به رشته تحریر در آمده است ، اما پژوهش های علمی منتقدان غربی درباره ی بهائیت از برخی ساده تری که پیش از این در ایران منتشر شده ، یک قدم جلوتر است .
با توجه به اینکه بهائی ها خیلی سعی در مستند سازی فعالیت های خود دارند ، به نظرم آمد این مقالات می تواند مفید باشد و باید سخن منتقدان هم مستند و قابل ارائه باشد . تنها کتاب فیچیکیا هم نیست و سایر نویسندگان غربی هم کتاب هایی نوشته اند که به ترجمه آن ها نیز مشغول شدم . اهمیت این نوشته ها آن است که به هر حال به دست کسانی نگاشته شده که مدت ها با بهائیت و تشکیلات آن آشنا بوده اند و لذا ثبت مشاهدات آنان به عنوان یک روش مستند سازی ، قابل توجه است .
بهائی شناسی: اگر می شود فیچیکیا را معرفی کنید . چه شخصیتی است و در چه شرایطی در نقد بهائیت کتاب نوشت و نگارش این نقدها چه بازتاب هائی داشت ؟
فیچیکیا را اگر به عنوان یک فرد در نظر بگیریم ، فردی سوئیسی است که در سال ۱۹۷۱ بهائی شد و مدتی هم به مرکز جهانی بهائی رفت و آنجا کار کرد . به هر صورت شاید یک سرخوردگی هایی در همین تعاملات پیدا کرده است .
هرمان زیمر محقق و پژوهشگر در مسائل بهائیت ، چند سال قبل از آن کتابی می نویسد و در آنجا مدعی می شود که الواح وصایای عبدالبهاء یعنی وصیت نامه او جعلی است . با ادبیات عبدالبها نمی خواند و شوقی یک آدم توتالیتر ]= تمامیت خواه[ است .
او معتقد است رهبری و ساختار بیت العدل وجهه قانونی ندارد . فیچیکیا هم بعد از آشنایی با زیمر از همان دیدگاه پیروی می کند و بهائیت را یک مسلک عرفانی و روحانی می داند که دیدگاه های اخلاقی را مطرح کرده است . به اعتقاد او ، تعالیم بهاءالله تعالیم اخلاقی و روحانی بوده و همین مسیر را عبدالبهاء نیز طی کرده است . بعد یک دفعه شوقی می آید و با یک سیستم دیکتاتوری شروع می کند قلع و قمع کردن . افرادی را که با دستورات او مخالفت می کردند ، طرد می کند . طرد به این معنی که تمام بهائیان ، موظف بودند تمام ارتباطات و علایق خود را با فرد خاطی قطع کنند . حتی پدر و مادر شخص هم نباید با او رابطه ای داشته باشند و تمام عواطف انسانی بعد از طرد باید قطع شود .
این رفتارهای شوقی باعث می شود که خیلی ها از بهائیت جدا شوند و بهائیت دیگر آن زمینه موفقیتی را که قبلاً در تبلیغ و جذب نیرو داشت نداشته باشد . روشنفکران دیگری هم هستند که قبلا در جامعه بهائی بودند ولی با مشاهده عملکرد شوقی افندی و بیت العدل ، کم کم کناره گیری کردند و آن انگیزه ای که قبلاً در پیوستن به بهائیت بود ، از بین رفت .
فیچیکیا هم در همین گروه می گنجد . کسی بود که دو کتاب او نشان می دهد که آدم فعالی بوده و با شناخت وارد بهائیت شده است ، اما بعد از ورود به بهائیت متوجه می شود که تبلیغاتی که از بیرون درباره ی بهائیت وجود دارد ، در داخل بهائیت جایگاه واقعی ندارد .
( تصویری از فرانچیسکو فیچیکیا )
تعالیمی مانند تحری حقیقت ، وحدت عالم انسانی و …. در داخل آن وجود ندارد ؛ آن نگاه هایی که برای مسائل تبلیغاتی وجود دارد در داخل بهائیت نیست . لذا عقب کشیدند و پس زدند .
ایشان در سال ۱۹۸۱ کتاب مفصلی را در بحث بهائیت نوشت . نام این کتاب « DER BAHAIS MUS WELTRELI GION » بود . این کتاب در ۴۱۰ صفحه و به زبان آلمانی نوشته شده بود .
بهائی شناسی : یعنی به فاصله کمتر از ده سال بعد از اینکه وارد بهائیت شد ، از بهائیت برگشت و کتاب نوشت ؟
فیچیکیا کمتر از چهار سال بهائی بوده است . تا سال ۱۹۷۴ میلادی در بهائیت بود . غربی هایی که به طور آکادمیک بهائیت را بررسی می کنند و یا دیدگاه جامعی وارد مسئله می شوند ، معمولاً آثار علمی خوبی از خود به یادگار می گذارند . وقتی کتاب های فیچیکیا را ملاحظه می کنیم ، معلوم می شود که او خیلی خوب و علمی با قضیه برخورد کرده است و معمولاً بدون دخالت احساسات بحث خود را مطرح می کند ، رفرنس های خوبی ارائه می کند و لذا برای خواننده هم مطالبش خواندنی و پذیرفتنی است . کتابی که ایشان نوشت نه تنها در آلمان و سوئیس بلکه در کشورهای آلمانی زبان هم جوار هم کمک کرد برای شناساندن واقعیت بهائیت .
خودش در مقدمه کتابش می نویسد که این کتاب باعث شد ، دستگاه دولتی آلمان نیز درباره ی رسمیت دادن به آیین بهائی به عنوان یک گروه دینی اقلیت تأمل بکند .
نگارش کتاب نخست فیچیکیا باعث شد که جامعه بهائی آلمان با نظر بیت العدل به نوشتن یک پاسخ مفصل به آن اقدام کند . ضمن اینکه سانسور کارهای فیچیکیا را در دستور کار خود داشتند ، شروع کردند به نوشتن این پاسخ . ادوشفر و نیکلا توفیق و گلمر ، این سه نفر مدتی حدود ۷ سال برای پاسخ دادن به فیچیکیا وقت گذاشتند .
ادو شفر در آن زمان رییس محفل ملی آلمان بود و حقوقدان هم هست و فرد سرشناسی در بهائیت محسوب می شود. این جوابیه نوشتن در جامعه بهائی مستند است به یک گفت های از شوقی که اگر کسی مطلبی علیه بهائیت نوشت، سعی کنید حتما جواب او را بدهید. خیلی هم تأکید می کنند بر اهمیت ردیه نوشتن بر منتقدین به بهائیت.
کتاب ادوشفر و همکارانش به فارسی و با نام « راست را کژ انگاشته اند. » ترجمه و منتشر شد. من این کتاب را ملاحظه کردم و دیدم بعضی از پاسخ ها، ناظر به انتقادات فیچیکیا نیست و یا آ نکه تکافوی پاسخ به انتقادات او را ندارد. آقای دنیس مک اوئن هم به همین واقعیت اشاره کرده است.
مک اوئن می گوید که مطالب فیچیکیا واقعیت هست و پاسخ هایی که ادو شفر و دیگران داده اند، نارسا است . مواردی را هم که در بهائیت بر سر خودش آمده است به عنوان شاهد مثال ذکر کرده است. مدتی گذشت. در سال ۲۰۰۹ کتاب دوم فیچکیا بیرون آمد که کتاب مختصری است با مطالب حتی در مورد بحث ایران هم مطالب جالب و سودمندی دارد که برای خود من خیلی جالب بود نگاه و توجهی که او داشت.
بهائی شناسی : ادوشفر دیدگا ه هایی دارد که در جامعه بهائی خیلی مقبول نیست. مانند بحث معصومیت بیت العدل از خطا. الان ادو شفر زنده است یا نه و آیا همان جایگاه قبلی را در جامعه بهائی دارد؟
ادوشفر زنده است. البته به لحاظ کهولت سن و اینکه بالای هشتاد سال سن دارد، مانند گذشته در رهبری تشکیلات بهائی
در آلمان حاضر نیست .
این نکته ای که شما می گویید درست است.اما محدود به ادو شفر نیست. اصولا غربی ها خیلی از تعالیم بهائی را که در ایران مطرح می شود، قبول ندارند. بهائیان محافظه کار که تندروتر هستند را عرض نمی کنم. اکثر بهائیان آکادمیک ، اولا حکومت دینی جهانی که بیت العدل به دنبال آن است را قبول ندارند و اصلا جامعه بهائی در دنیای غرب به تبلیغ این مسأله نمی پردازد. ثانیا بحث مصونیت از خطا برای بیت العدل را در حد تشریعی که بر عهده ی بیت العدل است، می پذیرند و در تمام امور، آن را قبول ندارند .
بیت العدل هم از این موضع آقای دکتر ادوشفر انتقاد کرده است. اما در عین حال با ایشان برخورد محترمانه ای کرده است. جایگاه ایشان در جامعه بهائی آلمان، محفوظ و محترم است.
بهائی شناسی : آیا فیچیکیا طرد شده است؟
بله. ایشان طرد روحانی شده است. بهائی ها نه با او تماسی دارند و نه می گذارند که دیگران با او تماس بگیرند . دور ایشان را پرده ی سانسور کشیده اند. در فضای مجازی خیلی از جاهایی که به نام فیچیکیا است را بهائی ها درست کرده اند و مطالب خودشان را قرار داده اند و نمی گذارند مطالب او در اختیار بهائیان قرار گیرد. یا صفحه ای در فیسبوک به نام او راه انداخته اند که خود او آن را اداره نمی کند. یک عکس های بی ارتباطی روی آن قرار داده اند یا حالت لودگی و مسخرگی و عکس های آ نچنانی روی آن گذاشته اند. معلوم است که نوعی سانسور در اطراف او وجود دارد. ایشان الان زنده است و حدود ۷۰ سال سن دارد. ولی هنوز شاغل است. دو سه هفته پیش با ایمیل با اوتماس گرفتیم و جواب داد. از اینکه کتابش به فارسی ترجمه شده است، خیلی اظهار خوشحالی کرد. علاقمند بود که کتابش به انگلیسی هم ترجمه شود.
بهائی شناسی : اشاره کردید به کتاب الواح وصایا یا همان کتابی که شوقی افندی و به تبع او تشکیلات بهائی مدعی است وصیتنامه عبدالبهاء است و اینکه فیچیکیا و قبل از او هرمان زیمر، اصالت کتاب را زیر سؤال برده اند. از طرفی تنها منبعی که به وصایت شوقی پس از عبدالبهاء اشاره می کند، همین وصیتنامه عبدالبهاء است و ترتیب تشکیل بیت العدل و بسیاری دیگر از مسائل تشکیلاتی بهائی، به جز این کتاب، نمود دیگری در سخنان و نوشته های عبدالبهاء ندارد.
اگر این مسأله را بپذیریم، باید برای جانشینی عبدالبهاء راهی پیدا کنیم. اگر شوقی جانشین عبدالبهاء نیست، پس چه کسی جانشین اوست؟ پاسخ فیچیکیا به این پرسش ها چیست؟
پاسخ را این جوری خدمت شما عرض کنم که هرمان زیمر و فیچیکیا تنها کسانی نیستند که بحث اصالت الواح وصایا را مورد شک و تردید قرار دادند. حتی در خانواده خود بهاءالله این مباحث به طور جدی مطرح بوده است. مثلا برادر عبدالبهاء و فرزندان آن ها که خیلی به شوقی نزدیک بودند و او را خوب می شناختند الواح وصایا را جعلی می دانند؛ چرا که با ادبیات و سلوک عبدالبهاء سازگاری ندارد.
آن چیزی که در وصیت بهاءالله آمده ، آن است که جانشینان بهاءالله، ابتدا عبدالبهاء و بعد از او محمد علی افندی است و اصولا بحث ولی امرالله و جانشینی شوقی پس از عبدالبهاء و به تبع آن بیت العدل، یک بحث انحرافی در بهائیت است. لذا جانشینان بهاءالله، به عنوان جانشین او برای مدیریت جامعه بهائی هستند. بحث جامعه جهانی و حکومت دینی جهانی بر اساس تعالیم بهائیت ، دادگاه جهانی و… این ها یک مباحث جدیدی است که از یک دیدگاه می توان گفت که جعلی است . فیچیکیا اینها را ساخته و پرداخته ی شوقی یا کسانی که به او کمک کردند ، می دانند .
بهائی شناسی : محمدعلی و فرزندانش خود را بهائی اصیل می دانند. یعنی علی رغم اعتقاد به تعالیم بهاءالله ، به جریانات جامعه بهائی بعد از او انتقاد دارند . اما فیچیکیا بعد از این انتقادات ، دیگر بهاءالله را نیز یک پیامبر الهی نمی داند و دوباره به مسیحیت باز می گردد . آیا این تلقی درست است ؟ یا آن که او معتقد است به تعالیم بهاءالله و عبدالبهاء؟
خیر. او کلا از جامعه بهائی کناره گیری کرده است . طرد شده است و خودش را طرد شده می داند . در ارتباطی که دو سال گذشته با ایشان داشتیم و می خواستیم نسخه جدیدی از کتاب او را دریافت کنیم ، گفته بود که من یک فرد طرد شده هستم و اگر شما بهائی هستید ، نباید با من تماس بگیرید . خیلی صادقانه برخورد کرد . بعضی جاها اشاره می کند که در مطالب بهائیت ، نکات قابل استفاده ای هست. اما این مطالب منحصر در بهائیت نیست و قبلا هم در ادیان آسمانی پیشین یا مباحث اجتماعی وجود داشته است و دلیل دین بودن بهائیت نیست.
مباحثی نظیر عدالت اجتماعی و بحث حقوق زن هم قبل از بهاءالله مطرح بوده و مطالبی نیست که بتوان آن را به عنوان یک دین تلقی کرد. او کلا برگشته و خودش را مسیحی می داند.
نکته ای که این جا باید اضافه کنم آن است که احتمال می دهم او در مورد اصل وصیت نامه بهاءالله و اختلافات درونی فرزندان بهاءالله، اطلاعات خاصی نداشته باشد. چون این اختلافات از مسائلی است که بهائیان در پوشاندن و سانسور آن اهتمام ویژه ای دارند. به عنوان نمونه کتابی وجود دارد به نام تاریخ پنهان بهائیت. کتابی است که «اریک استتسون » آن را تصحیح و چاپ کرده است. این کتاب، مجموعه مقالاتی است که توسط فردی به نام «شعاع الله » به رشته تحریر در آمده که او فرزند محمد علی افندی و نوه بهاءالله است. این مقالات بیش از ۷۰ سال دست نخورده باقی مانده بود و کسی از آن اطلاع نداشت.
آقای استتسون با خانمی در حیفا به نام «نگار امسالم » ، تماس می گیرد و آشنا می شود و این کتاب را از او می گیرد و بعد از تصحیح، آن را منتشر می کند . کتاب بسیار جالب و افشاگرانه ای است. در مقدمه کتاب می نویسد که اصولا سعی بلیغی توسط تشکیلات بهائی صورت گرفته تا خانواده بهاءالله را از دید مردم و قضاوت آن ها پنهان کنند . الان هم شاید خیلی از بهائی ها ندانند که بهاءالله چنین نوادگانی داشته باشد. لذا من تصور می کنم که فیچیکیا نیز، اطلاع کافی از این مسائل نداشته و لذا جزء طرفداران محمدعلی افندی محسوب نمی شود .
بهائی شناسی : اشاره کردید به مسأله حکومت جهانی و این که بهائیانی که در غرب هستند –مانند ادو شفر- اصلا به این مسئله نمی پردازند و در تبلیغات آن ها چنین مسائلی دیده نمی شود. آیا این به خاطر آن است که آنها به مبانی سکولاریزم پایبند هستند و این مسئله در غرب جا افتاده یا بهائیت را فاقد چنین ظرفیتی می دانند؟
من عرضم این است که بیت العدل و تشکیلات بهائی کمتر به این مسئله می پردازد. چرا که در جوامع غربی مسئله سکولاریزم کاملا جا افتاده است . اینکه دین یک مقوله فردی است. یک بحث روحانی و معنوی هست برای تعالی روحانی فرد و نهایتا اگر مسائل اجتماعی آن هم مطرح شود، یک سری کارهای خیریه و انسان دوستانه در حوز هی اجتماعی است. معمولا غربی ها پذیرش حکومت دینی را ندارند و بهائیان هم کمتر این مسأله را مطرح می کنند . یا مخفی کاری می کنند، یا یک مقدار از آن انتظارات و توقعات فاصله گرفته اند. افراد روشنفکر مانند فیچیکیا هم که چنین خواستگاهی در بحث بهائیت ندارند، اساسا آن را رد می کنند.
بهائی شناسی : کتاب دوم فیچیکیا آیا ناظر به مباحث آقای ادوشفر بود یا مطالب جدیدی ارائه می کند؟
به هر صورت به طور مستقیم و یا غیر مستقیم، آن مطالب را لحاظ کرده است. خودش هم در مقدمه توضیح می دهد که با توجه به اینکه از کتاب اول حدود بیست سال گذشته و مطالبی که در کتاب ادوشفر مطرح شده بی پاسخ مانده است ،کار جالبی نبود که من همان کتاب قبلی را تجدید چاپ کنم . لذا به آن نکات به طور غیر مستقیم در کتاب دومش پرداخته و آن ها را جواب داده و نکات جدیدی را هم به آن اضافه کرده است.
از جمله در مورد دلیل اینکه بهائی ها در ایران مغضوب هستند ، مطالبی را مطرح می کند . او می گوید که بابی ها سه جنگ مهم در دوره ای که دولت مرکزی ایران به شدت ضعیف بود و تحت حمله دولت های بیگانه قرار گرفته بود به راه انداختند. باعث نا امنی در کشور شدند. بعدا بهائی ها ادعا کردند ما به بابی ها کاری نداریم و صلح طلب هستیم و کار آن ها را تأیید نمی کنیم. فیچیکیا می گوید چگونه شما به عملکرد بابی ها کاری ندارید و کارشان را تأیید نمی کنید، اما مرتبا در کتاب های خود آنان را شهدای امر می دانید . اگر آن ها شهید شما هستند، پس شما کار آنان را تأیید می کنید و مردم ایران حق دارند بابت حافظه ی تاریخی خود، نگران فعالیت های شما باشند. مردم ایران و دولت ایران حق دارند که نسبت به شما بدگمان باشند.
نکته دیگری که فیچیکیا به آن می پردازد آن است که قبل از پیروزی انقلاب ، بهائی ها سمتهای مهمی در دستگاه پهلوی داشتند و بهائی ها تقریبا آزادی عمل قابل توجهی داشتند . طبیعی است دولت انقلابی که روی کار می آید، نسبت به آنها سختگیری داشته باشد . همان طور که در مورد افراد مسلمانی که در حکومت پهلوی بودند و کارهای خلافی انجام داده اند، حساسیت دارد.
بهائی شناسی : سراغ بحث احکام برویم . آیا فیچیکیا نقدی به احکام بهائی دارد؟
حرف اصلی او در باره ی احکام آن است که کتاب اقدس به عنوان مهم ترین کتاب احکام بهائی است و بهائی ها آن را کتاب آسمانی می دانند، پر از احکام سخت و متحجرانه است. در واقع جامعه را در حد جامعه قرن نوزدهم ایران پنداشته و قوانینی برای اجتماع وضع کرده که تنها برای همان جامعه می تواند مناسب باشد و تکافوی نیازهای جهان امروز را ندارد.
خود بهائی ها هم این مسأله را می دانند .
لذا ۱۵۰ سال سعی کردند این کتاب را مخفی نگه دارند. تازه زمانی که آن را برای دنیای غرب ترجمه کردند، به صورت گزینشی این کار را انجام دادند. بخش هایی را ترجمه کردند که مورد اعتراض قرار نگیرند. حتی در مورد ترجمه این کتاب به زبان فارسی، از زمان مرگ بهاءالله بیش از ۱۰۰ سال فاصله وجود دارد . قاعدتا در طول این صد سال، امکان اجرای این احکام نبوده است.
جالب اینجا است که وقتی ادوشفر می خواهد به فیچیکیا پاسخ دهد ، اصل این مسئله را می پذیرد که ترجمه ی کامل کتاب در غرب، می توانست باعث سوءتفاهم هایی در مورد بهائیت شود و لذا این مسئله به تعویق افتاد. ادو شفر معترف است که عبدالبهاء و شوقی از انتشار این کتاب به زبان های غربی ممانعت کردند.
اما او می نویسد که این کار به دلیل وسواس این دو رهبر بهائی به جهت انتشار ترجمه ای دقیق از کتاب اقدس به تعویق افتاد. مضافا بر آن که لازم بود توضیحات کافی در مورد قوانین کتاب اقدس، به همراه آن منتشر شود. ملاحظه می شود که این جواب شفر، جواب قانع کننده ای نیست. زیرا کتابی که به تنهایی قابلیت طرح در جوامع غربی را نداشته باشد، به چه کاری در هدایت انسانها می آید و چگونه ممکن است، خداوند قوانینی را که تا بیش از صد سال قابلیت اجرا ندارند، برای بشر نازل کند؟
البته بعد از انتشار کتاب نخست فیچیکیا، شاید به دلیل همین اعتراضات، در سال ۱۹۹۲ ، ترجمه نسبتا کاملی از کتاب اقدس توسط بیت العدل در حیفا به زبان انگلیسی منتشر شد.
بهائی شناسی : آیا فیچیکیا به طور مصداقی وارد احکام شده است یا تنها اعتراض او به عدم ترجمه و انتشار کتاب اقدس است؟
بله او به برخی احکام هم اشاره می کند و البته وقتی دکتر ادو شفر در مقام پاسخگویی بر می آید، می پذیرد که برخی احکام کتاب اقدس، قابلیت اجرا در جامعه ی غرب را ندارد. به طور مشخص در مورد سوزاندن کسی که خانه ی کسی را به آتش کشیده است، حتی ادو شفر نیز معترف است که این حکم، با اصول « جرم زدایی » و «کیفر زدایی » از قانون جزا و یا «انگ زدایی » و « ننگ زدایی » قانون شکنان در تعارض است.
نمونه ی دیگر «داغ گذاشتن » بر پیشانی دزدی است که برای بار سوم مرتکب این اقدام می شود. یا به عنوان نمونه ای دیگر به بحث تساوی حقوق رجال و نساء می پردازد. بهائی ها در تبلیغات خود مکررا به این مسئله اشاره می کنند و آن را از افتخارات آیین خود می دانند. در بهائیت می گویند اگر پدری پول برای مدرسه گذاشتن و تحصیل کردن یکی از فرزندان خود دارد و در عین حال یک دختر و یک پسر دارد، دختر اولویت دارد. به خاطر این که دختر مادر آینده است و … . اما فیچیکیا حکم مربوطه را از کتاب اقدس آورده است و می گوید که اصلا چنین چیزی در اقدس نیامده است. در کتاب اقدس آمده است که شما فرزندان خود را آموزش دهید و اگر این کار را کردید، گویی یکی از پسران من را تعلیم داده اید. حتی در بیان فرزند خود، به پسرانش اشاره می کند و نوعی برتری را در ادبیات بهاءالله برای جنس مذکّر می توان دید. لذا معتقد است که تبلیغات تشکیلات بهائی، بعضاً اصالتی در متون اصلی آنان ندارد.
بهائی شناسی : سؤالی که درباره ی کتاب « راست را کج انگاشته اند » برای خواننده پیش می آید این است که چطور جامعه ی بهائی پیش از ترجمه شدن کتاب نخست فیچیکیا ، جوابیه ی دکتر ادو شفر را به زبان فارسی ترجمه کرده است. مستحضرید که ترجمه کتاب فیچیکیا ، بعد از کتاب ادو شفر به زبان فارسی انجام شد . چطور وقتی کتابی به زبانی ترجمه نشده، پاسخ به آن ترجمه و منتشر می شود؟
شاید نگران بوده اند که کتاب به فارسی ترجمه شود. شاید هم مترجمان بهائی بی کار بوده اند. من علت را نمی دانم. جوابیه ادو شفر هم ابتدا از آلمانی به انگلیسی توسط جرالدین چاکلر ترجمه شده و بعد از انگلیسی به فارسی ترجمه شده است. جالب این است که کتاب فیچیکیا به زبان انگلیسی هم ترجمه نشده است، اما جواب ادو شفر به زبان انگلیسی و بعد به زبان فارسی ترجمه شده است. شاید هم اشکالاتی که فیچیکیا در کتابش به آن ها پرداخته، اشکالات مهمی از سوی تشکیلات بهائی تلقی شده و چاپ این جوابیه بدون انتشار اصل آن به زبان فارسی یا انگلیسی، برای رفع شبهه از بهائی ها در دستور کار تشکیلات بهائی قرار گرفته است.
بهائی شناسی : اشاره کردید که یکی از مهم ترین تحلیل های فیچیکیا آن است که بهائیت از درون ، به هیچ عنوان چیزی نیست که در بیرون تبلیغ می کند . چه بحث هایی آن جا مطرح می کند ؟ چه گزاره هایی را برای اثبات نظریه خود مطرح می کند؟
در کلام عبدالبهاء مسأله وحدت عالم انسانی نمود زیادی دارد . اینکه اگر کسی بر علیه تو حرفی زد، تو با او رفاقت کن و…. غالباً یک سیمای مسیحایی از خود و بهاءالله ارائه می کند. در مورد تحری حقیقت هم همین طور است. ایشان می گوید در داخل جامعه ی بهائی چنین مسئله ای وجود ندارد . اگر شما یک انتقاد یا یک سؤال بپرسید که از آن بوی انتقاد به مشام برسد، شما را به گونه ای تهدید و ساکت می کنند. یک جوری شما را از تشکیلات و بقیّه ی بهائی ها دور می کنند.
مسئله ای که فیچیکیا خیلی به آن می پردازد، بحث حکومت دینی است. با توجه به آن سابقه ای که بابی ها و بهائی ها دارند، جنگ هایی که در ایران به راه انداخته اند و…. فیچیکیا می گوید بهائی ها امروز یک گروه به شدت اقلیت هستند. طبعا خودشان را مظلوم و صلح طلب نشان می دهند. تا کنون موقعیتی نداشته اند. اگر بهائی ها موقعیت پیدا کنند، به عنوان یک حکومت دینی که باید احکام دینی بهائیت را حاکم بکنند ، آن موقع مشخص می شود که چه مقدار صلح طلب خواهند بود. با توجه به اینکه در احکام بهائی و کتاب اقدس، احکام متحجرانه ای هست، مسئله ای که برای فردی مثل فیچیکیا پیش می آید آن است که مردم امروز غرب نمی توانند زیر بار چنین حکومتی بروند و برای خودش این رسالت را احساس می کند که این مطلب را باز کند. این چیزی است که بهائیت آن را مخفی می کند و او می خواهد در مورد آن افشاگری کند. این کتاب برای جامعه ی غربی نوشته شده است. با توجه به معیارها و دیدگاه هایی که آن ها دارند.
یا مثلا در انتخابات بیت العدل، تشکیلات بهائی و بهائیان می گویند آزادی هست. اما عملا نوعی چیدمان صورت می پذیرد و تبلیغات پنهان برای برخی افراد صورت می پذیرد که افراد خاصی که مورد نظر تشکیلات است، در انتخابات رأی می آورند و انتخابات یک نمایش بزرگ است که نتیجه آن از پیش مشخص شده است.
(کتاب اول و دوم فیچیکیا )
بهائی شناسی : سؤالی که برای خوانندگان ما ممکن است مطرح شود این است که بهائی ها به شدت تبلیغ می کنند که ما در سیاست دخالت نمی کنیم . این شعار چگونه با تشکیل حکومت جهانی بهائی بر پایه تعالیم کتاب اقدس قابل جمع است ؟ از طرفی می گویند در امور سیاسی دخالت نمی کنیم، از طرف دیگر به دنبال تشکیل حکومت جهانی هستند؟
ابتدا باید عرض کنم که بهائی ها نظرات مختلفی در مورد بحث ورود و عدم ورود به سیاست دارند. این در حالتی است که بحث بابیت را کنار بگذاریم که برای بهائیت نمی شود کنار گذاشت؛ چون بهائی ها بحث باب را به عنوان یک پیامبر مطرح می کنند. توضیح هم می دهند که وقتی زمینه ای اجتماعی دچار تحول می شود، باید احکام عوض شود و باید تغییرات قانونی و عرفی صورت پذیرد. لذا دین جدید بهائی می آید.
اینکه احکام باب و دینی که باب آورده چه تغییر و تحولات اجتماعی در آن چند سال کوتاه در ایران ایجاد کرده است ، خود بحث مفصلی است که اتفاقا فیچیکیا هم به این مسئله پرداخته است. اصلا احکام باب چه بود و شرایط ایران چه تحولاتی کرد و بهاءالله چه چیز جدیدی آورد که متناسب با آن تحولات باشد ؟ سؤالات جالبی می پرسد که احتمالا همیشه بدون پاسخ است.
ولی چنانچه ما عملکرد باب و بابی ها را در ایران و بغداد و جنگ و جدال هایی که داشته اند به ویژه در مورد خود بهاءالله که متهم اصلی این جدال ها در سیاست است ، اگر از کنار آ نها بگذریم و بیاییم سراغ خود بهائیت ؛ عملکرد بهاءالله نشان می دهد که نامه های زیادی برای سلاطین مختلف دنیا نوشته است . مانند لوح سلطان و نامه به سلطان عثمانی و امپراطور روسیه و ملکه انگلستان و . . .
البته اینکه واقعا چنین نامه هایی به دست آن ها رسیده است یا نه ، محل تردید است . اما نفس این نامه نگاری ها و مفاد آن ها نشان می دهد که او کاملا به سیاست توجه داشته و در آن مداخله می کرده است.
در دوره عبدالبهاء که هم زمان با مشروطه در ایران است، الواح یا پیام هایی را برای بهائیان سرشناس در ایران می نویسد و از آنان می خواهد به هر نحو ممکن وارد مجلس شوند. بعدا بهائی ها در انتخابات رأی نمی آورند و نمی توانند وارد مجلس شوند. یک سری ازلی ها در فعالیت های مشروطه بودند، اما بهائیان توفیقی نداشتند. ضدیت تاریخی بهائی ها با ازلی ها منجر به این شد که توفیق ازلی ها، باعث عقب نشینی بهائی ها شود و آ نها سیاست را رها کنند .
عبدالبهاء وقتی وارد جهان غرب می شود، اجازه می دهد تا بهائی ها در انتخابات شرکت کنند. او شرکت در انتخابات پارلمانی را بلا مانع می داند. بعدا که شوقی سر کار می آید برای جلوگیری از تشتت آرا و تفرقه ، می گوید که فعالیت سیاسی و حزبی نکنید. آن چیزی که الان در فرهنگ بهائیت وجود دارد، این است که فعالیت سیاسی به معنای فعالیت حزبی ممنوع است. وگرنه ورود در سیاست را بهائیان برای خود ممنوع نمی دانند. در بعضی کشورها تأکید دارند که افراد بهائی در انتخابات شرکت کنند و رأی دهند.
حتی برخی از بهائی ها برای کاندیدای مورد نظرشان تبلیغ هم می کنند. یعنی فعالیت حزبی را نشان هم می دهند. البته آن بهائی هایی که تشکیلاتی هستند، ممانعت می کنند و می گویند این کار را نکنید. خیلی هم نمی توانند سخت بگیرند. چون فضای آنجا با فضای ایران متفاوت است. بهائی ها احساس آزادی بیشتری دارند و نمی توانند دخالت تشکیلات دینی بهائی را در حقوق اساسی خود بپذیرند. در ایران تشکیلات بهائی خیلی در امور بهائی ها دخالت می کند.
بهائی شناسی : پس این چه شعاری است؟
در بهائیت یک نوع اطاعت از بعضی مطالب مکتوب رهبران قبلی وجود دارد. مثلا حکم ممنوعیت حضور زنان در بیت العدل چون حالت نص در آن وجود دارد، آن را هیچ کاری نمی توانند بکنند. در عین اینکه خیلی تحت فشار هستند و هیچ نوع دلیل منطقی برای آن وجود ندارد، آن را رعایت می کنند.
در مواردی که خود عباراتی که از مقاماتشان رسیده باشد متنوع باشد، این ها هم در آن حوزه بازی می کنند و جای مانور دارند. مثلا جایی از عبارت عبدالبهاء بر می آید که می شود در یک فعالیت سیاسی حضور داشته باشند، جای دیگر اجازه نداده است. می آیند بین این دو نص جمع بندی می کنند که کجا می شود شرکت کنند و کجا نمی توانند؟ آیا در فعالیت های بیرونی و حزبی می توانند شرکت کنند یا نه؟ در فعالیت های اجتماعی چطور؟
در فعالیت های اجتماعی، بهائی ها مشکلی با نصوص خود ندارند و نوعاً در آن ها شرکت می کنند. در انتخابات بدون آن که در کمپین های حزبی مداخله کنند ، حضور دارند و آن محدودیت، صوری شده است.
بهائی شناسی : منابع اصلی فیچیکیا در مطالعات تاریخی چه کتاب هایی است. برخی از بهائیان مانند دکتر ادو شفر معتقدند او در مراجعه به منابع تاریخی، از بسیاری از منابع اصیل بهائی چشم پوشی کرده است و در عوض به منابع غیراصیل مراجعه کرده است. آیا شما این اعتراض را وارد می دانید؟
منابع اصلی فیچیکیا در انتهای کتابش آمده است و قریب به اتفاق آن ها مدارک معتبر و اصیلی است. نکته ی بعدی این است که منابع اصیل بهائی را چه بدانیم؟ سؤال بعدی این است که آیا این کتاب ها در دسترس پژوهشگران غربی قرار گرفته است؟ مثلا کتاب اقدس به عنوان کتاب آسمانی که بهائی ها به آن معتقد هستند، حدود ۱۳۰ سال از دسترس بهائی ها دور بوده است. بعد هم به صورت منتخب منتشر شده و اخیرا به زبان های غربی ترجمه شده است. با این که احکام باب و دینی که باب آورده چه تغییر و تحولات اجتماعی در آن چند سال کوتاه در ایران ایجاد کرده است، خود بحث مفصلی است که اتفاقا فیچیکیا هم به این مسئله پرداخته است. بیشتر کتاب های بهاءالله نیز همین برخورد را کرده اند.
بسیاری از گفتارهای بهاءالله را فکر می کردند که مناسب نیست در غرب عرضه شود ، حذف کرده اند و تنها یک سری کلمات اخلاقی و یک سری مباحث عرفانی او را منتشر کرده اند. مانند کتاب های چهار وادی و هفت وادی و اشراقات و… اینها را در غرب منتشر کردند . اما یک سری احکام و مسائلی از این دست را درز گرفته اند و آن را منتشر نکردند. کتاب های اصیل واقعا کدام است؟
بهائی شناسی: شاید انتظار دارند فیچیکا مطالب قرن بدیع را دربست بپذیرد.
بسیاری از نویسندگان و روشنفکران غربی که وارد جامعه ی بهائی شده اند، کتاب های شوقی را کتاب های اصیلی نمی دانند. در کتاب «شهروندان بهائی »که خانم «مارگیت واربرگ » در مورد بهائیت نوشته است و کتاب خیلی جالبی است، همین مطلب را می بینیم.
ایشان حدود یک سال در مرکز جهانی بهائی در حیفا بوده است و در آ نجا مطالعات گسترده ای در مورد بهائیت کرده است. او می گوید کتاب های شوقی، یک نوع قصه پردازی و خیالپردازی است و بسیاری از حرفهای او وجهه ی علمی ندارد. بهائیت اصرار دارد که حرفهای او را به عنوان منابع اصیل تاریخی بهائیت معرفی کند. اما به نظرمی رسد بسیاری از مطالب آن خودخواهی ها و نظرات شوقی است و سند درستی ندارد.
کتا ب هایی که باید سند اصلی باشد را سانسور کرده اند و یک سری مطالب دیگر را انتخاب کرده اند و مرتب تجدید چاپ کرده اند و نام آن را گذاشته اند منابع اصیل.
مثلا کتاب «نظر اجمالی در دیانت بهائی » نوشته ی احمد یزدانی را شوقی تأیید کرده و بارها چاپ شده است. بعد از شوقی که داستان ولی امرالله و پیشگویی ها در مورد ادامه ی رهبری در جامعه بهائی به هم می خورد ، این کتاب را کم کم سانسور حذف می کنند.
لذا تشکیلات بهائی ابایی ندارد از این که حتی در منابع اصلی خود دست ببرد و آن را متناسب با وضعیت زمان خود ، بازنویسی کند و بعد تمام بهائیان را مجبور کند که همان نوشته های جدید و دستکاری شده را به عنوان منابع اصیل بشناسند. طبیعی است که چنین تشکیلاتی، عدم مراجعه ی محققان به منابع دستکاری شده را بر نتابد و امثال فیچیکیا را به عدم تتبع و تحقیق کافی در متون اصیل بهائی متهم کند. به عنوان یک نمونه روشن شما به کتاب «تلخیص تاریخ نبیل » توجه کنید . این کتاب از قدیمی ترین تاریخ های بابیه و بهائیت است که توسط نبیل زرندی به رشته تحریر در آمده است. به ادعای تشکیلات بهائی ، بعدها شوقی آن کتاب را تکمیل کرد و بدون آن که چیزی از اصل آن کم کند، به عنوان «The down breakers» آن را چاپ کرد. این کتاب بعداً به زبان عربی ترجمه شد و نام «مطالع الانوار » بر خود گرفت. سپس ترجمه عربی آن دوباره به فارسی ترجمه شد و نام آن را تلخیص تاریخ نبیل گذاشتند.
از طرفی تشکیلات بهائی ادعا می کند که شوقی چیزی از این کتاب حذف نکرده است. اما از طرف دیگر در میان تاریخ های قدیمی تر جامعه ی بهائی نظیر تاریخ ظهور الحق، عباراتی از اصل کتاب تاریخ نبیل نقل شده است که در کتاب شوقی وجود ندارد. معلوم است که شوقی، برخی مطالب را حذف کرده و برخی مطالب را اضافه کرده است. حالا آیا می توان به این کتاب اطمینان کامل داشت و آیا مراجعه ی به آن، مراجعه به یک منبع اصیل است؟
یک جور دیگر مسئله را طرح کنم. طبیعی است که تشکیلات بهائی لااقل تا زمان مرگ شوقی، اصل کتاب تاریخ نبیل زرندی را در اختیار داشته است. به عنوان یک منبع اصیل، چرا از انتشار آن خودداری کرده است؟ چرا امروز آن را منتشر نمی کند؟ ملاحظه می فرمایید که اتفاقا، کسی که از مراجعه به منابع اصیل جلوگیری می کند، تشکیلات بهائی است.
من معتقدم که فیچیکیا در مسیر کار خودش، مراجعه ی کافی به متون اصیل بابی و بهائی داشته و اگر شما به فهرست منابع کتاب آقای فیچیکیا نگاه کنید، می بینید که به منابع خوبی مراجعه کرده است. او با آن آلمانی زبان است به منابع انگلیسی نیز مراجعه کرده است.
بهائی شناسی : یک اشکالی که نوعاً در کتاب های غربی هایی که از بهائیت برگشته اند و در نقد آن کتاب نوشته اند ، وجود دارد . از آنجا که آن ها مسیحی شده اند و بهائیت را در ادامه ی اسلام دانسته اند، به عنوان مقدمه ، انتقادات زیادی را به اسلام و خصوصا مذهب شیعه وارد دانسته اند. چنین مسئله ای در میان بهائیان ایرانی که از بهائیت برگشته اند ، نظیر صبحی و آیتی، دیده نمی شود . آیا چنین درکتاب فیچیکیا هم وجود دارد؟
قسمت نخست فرمایش شما طبیعی است . یعنی من تقریبا در میان غربی هایی که بهائی شده اند و بعد از بهائیت برگشته اند، کسی را سراغ ندارم که مسلمان شده باشد. آنان معمولاً مسیحی می شوند و به دین قبلی خود باز می گردند.
نکته ی مهم دیگری که در اینجا باید به آن توجه کنیم آن است که بهائیت در جامعه ی اسلامی و شیعی ایران، مکررا به حقانیت اسلام و پیامبر اکرم اعتراف می کند و خود را ادامه دهنده ی این مذهب می داند. اما همین بهائیت، هنگامی که می خواهد مبانی تبلیغی خود را در غرب یا در جوامع مسیحی مطرح کند ، در یک بستر مسیحی و با توجه به ادبیات آن بازتنظیم می کند. مثلا بهاءالله را به عنوان بازگشت مسیح معرفی می کنند. یا گاهی او را بازگشت خدا و عبدالبهاء را بازگشت مسیح معرفی می کنند و ماکتی از اعتقاد به خدای پدر و پسر را عرضه می کنند. یا هنگامی که بهائیت را در جامعه ی هندوستان عرضه می کنند، خود را در یک بستر و فرهنگ هندویسم ترویج می نمایند. مثلا هندوها منتظر ظهور یک آواتار هستند. تشکیلات بهائی وقتی می خواهد در هندوستان تبلیغ کند، می گوید که بهاءالله همان آواتار است.
لذا این گونه نیست که تشکیلات بهائی از پیروان خود بخواهد که مثلا ابتدا اسلام را بپذیرند و مبانی آن را برای ایشان تشریح کند و پس از آن که به حقانیت اسلام ایمان آوردند، بعد بیایند و با مبانی بهائیت آشنا شوند و به اصطلاح بهائی شوند.
بسیاری از کسانی که با این تبلیغات بهائی می شوند ، بسیاری از مبانی کلامی بهائی را نشنیده اند و نمی دانند. اگر هم در باره ی اسلام چیزی بدانند و شنیده باشند، همان مطالبی را تکرار می کنند که در کتاب های بهائی در اختیارشان قرار گرفته است. لذا اصولا تلقی صحیحی از اسلام ندارند و این شاید به علت کم کاری جامعه ی شیعی در عصر انفجار اطلاعات باشد. ما باید خیلی سریع به سراغ ترجمه و عرضه ی مطالب و مبانی خود به زبان های غربی برویم . این بی اطلاعی یا بد اطلاعی، در پیروان بهائیت نیز خلاصه نمی شود. بسیاری از مردم جهان، از اسلام و تشیع، آن چیزی را می دانند که امپراطوری رسانه ای غرب می خواهد و عرضه می کند. بسیاری از کرسی های اسلام شناسی در جوامع علمی دنیای غرب، امروز در اختیار کسانی است که اساسا یا باوری به اسلام ندارند و یا باور ایشان نسبت به اسلام، با التقاط و کج فهمی همراه است. لذا ترجمه ی کتاب های اصیل شیعی به زبا نهای خارجی، باید در دستور کار ما قرار بگیرد.
بهائیانی نظیر فیچیکیا نیز از این آسیب در امان نمانده اند . او مهدویت را از آثار بهائی شناخته و اخذ کرده و مهدی را نیز سید باب می داند. اصلا با شخصیتی به نام حجت بن الحسن العسکری عجل الله تعالی فرجه آشنا نیست و نمی داند که ما شیعیان، چه باوری نسبت به شخص و شخصیت مهدی داریم. لذا همان باور نادرست نسبت به مهدویت را که از بهائیت اخذ کرده، نقد می کند. این مطلب را در مقدمه کتاب توضیح دادیم و یکی دو جا هم در پاورقی ها هنگامی که به این بحث ها رسیده است ، به آن مقدمه ارجاع داده ایم و تذکر داده ایم.
به عنوان نمونه بحث هزاره گرایی که در مسیحیت دارای سابقه است و بهائیان نیز در تبلیغات خود از آن بهره می برند. در اسلام اصلا اصالتی ندارد و در اسلام مطلب ویژه ای در این باره نداریم . این جور مسائل را در مقدمه اشاره کرده ایم.
خواننده ی ایرانی ما، شاید این مطلب برایش در حد بدیهی است که امام دوازدهم شیعه کیست؟ فرزند چه کسی هست؟ باوری که راسخ است و در فرهنگ مردم ما است، آن را توضیح داده ایم. باب هم ابتدا آمد و گفت که من باب امام دوازدهم، حضرت مهدی هستم. تفکرش هم از تفکر شیخیه گرفته شده است. ضعفی که در تفکر شیخیه نسبت به امام دوازدهم و راه ارتباط با آن حضرت در ایام غیبت وجود دارد را نیز به طور مختصر در همان مقدمه اشاره کرده ایم.
در عین حال، مطالب او را سانسور نکرده ایم. در مکاتبه ای که با او داشتم، همین مطلب را به ایشان توضیح دادم.
او از من پرسید که مطالب من چگونه در ایران قابل چاپ خواهد بود ؟ من به ایشان توضیح دادم که یک کلمه هم از کتاب شما حذف نکردیم. بلکه به دلیل آن که شما دانشی که از اسلام و تشیع و مهدویت دارید، همان چیزی است که از بهائیت گرفته اید و این، همان باور نادرستی است که بهائیان دارند، آن را در مقدمه کتاب، واکاوی کرده ایم. به هر حال در ایران مردم با امام دوازدهم حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه آشنایی کاملی دارند و آن حضرت را به خوبی می شناسند. باب را هم می شناسند و از دعاوی او مطلع اند.
هیچ کس در ایران باب را با حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه اشتباه نمی گیرد. انتظاراتی که مردم ما بر حسب آموزه های اسلامی از قائم موعود دارند مشخص است. قرار است که مهدی جهان را از عدل و داد پر کند پس از آن که از ظلم و جور پر شده باشد. نسبش و پدر و مادرش و اجدادش همگی مشخص اند. سال تولدش و ویژگی های ظهورش بر اساس روایات و احادیث مشخص است.
وضعیت علی محمد شیرازی هم مشخص است. هیچ یک از ویژگی های قائم موعود و امام دوازدهم در او وجود ندارد. نه ادعا کرده که قرار است جهان را به صلح و آرامش برساند و نه توانسته است که در این مسیر، قدمی بردارد. اما متأسفانه، بهائی ها در مورد مأموریت جهانی موعود اسلام در تبلیغات خود مطلبی نمی گویند و شأن موعود ادیان و مهدی را تا حد یک مبشر برای ظهور بعدی پایین می آورند و بهائی هایی نظیر فیچیکیا نیز، تصور می کنند که ما مسلمانان و شیعیان، همین باور را نسبت به مهدی عجل الله تعالی فرجه داریم و همان باور نادرستی که به خوردشان داده شده را نقد می کنند.
بهائی شناسی : به عنوان آخرین سؤال خواهش می کنم بفرمایید به نظر شما در ترجمه ی آثاری از یک باور به زبان دیگر، در باره ی ترجمه نصوص باید چه کرد؟
قاعدتاً فیچیکیا و دیگر نویسندگان غربی، عباراتی از بهاءالله و عباس افندی و شوقی، در کتاب های خود نقل کرده اند. این عبارات، قاعدتاً با استفاده از منابعی است که به زبان های خود آن ها یا زبان های غربی استخراج شده است. یعنی آن ها به منابع فارسی و عربی برای تدوین کتاب های خودشان مراجعه نکرده اند. در ترجمه ی کتاب فیچیکیا از آلمانی به فارسی، نسبت به این عبارات چطور عمل کرده اید؟ آیا شما به منابع فارسی و عربی مراجعه کرده اید و همان اصل نصوص را نقل کرده اید یا آنکه همان عبارت آلمانی را به فارسی ترجمه کرده اید؟ در مورد رفرنس دادن به منابع چه کار کرده اید؟ چون مسلماً رفرنس های اصلی در اختیار خواننده ایرانی قرار دارد و رفرنس کتاب های خارجی، بر اساس صفحه بندی ترجمه ها است و دست دوم محسوب می شود.
مطالبی که از اقدس گرفته شده یا از الواح وصایا، آن ها را از متن فارسی یا عربی استفاده کرده ایم و عین متن را آورده ایم و رفرنس را هم به همان کتاب اصلی داده ایم. اما برخی مطالب از کتاب های خیلی مهم بهاءالله یا عبدالبهاء نیست. آن ها را ترجمه به فارسی کرده ایم و رفرنس را هم به همان کتاب های خارجی، ارجاع داده ایم.
اشکال دیگری که برای قرار دادن جملات رهبران بهائی وجود دارد، بعضاً وجود عبارت های مغلق و دشوار متناسب با ادبیات دوران قاجار است که امروزه برای خواننده ی ایرانی روان نیست. در این موارد هم سعی کرده ایم اصلاحاتی در متن ایجاد کنیم ، بدون آن که به مفهوم آن آسیبی برسد.
لذا اگر خواننده ای به رفرنس ها مراجعه کند، حتما مطلب را در آن جا خواهد یافت. اما طبیعتا برای ساده شدن مطالعه، اصلاحاتی هم صورت گرفته است.
بهائی شناسی : از این که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید سپاسگزاریم. برای شما آرزوی توفیق روزافزون از درگاه احدیت مسئلت می نماییم.
