صفحه اصلی سرمقاله چرا بهایی شناسی؟

چرا بهایی شناسی؟

0 خواندن ثانیه
0
0
1,933

چرا بهائی شناسی؟

سرمقاله

خداوند منان را سپاسگزاریم که بار دیگر ، توفیق را رفیق راهمان فرمود تا در طریق پاسداری ازحریم عقاید شیعی و معارف الهی ، قدم برداریم . نگاهی به جهان پر التهاب امروز که رویارویی تمام عیاری میان تفکرات الهی و غیر الهی در جریان است و نگاه به جنس این رویارویی که جنسی فرهنگی و دانش مدار است ، ما را به اندیشه واداشت که در راستای روشنفکری درباره ی یکی از این جریانات غیر الهی ، قدم برداریم و آن را به صورت علمی ، نقد نماییم . سوژه ی ما در این روشنگری و نقد ، موضوع «بهائیت» است ، اما چرا بهائیت ؟

شاید برخی گمان کنند که بهائیت فرقه ای کوچک است که شایستگی توجه و نقد و ارزیابی را ندارد . یا سئوال کنند که : آیا اولویت های حساس تری برای مرزبانی فکری ، فرهنگی و دینی وجود ندارد ؟ آیا اصولا این گونه آیین ها می توانند مخاطرات اعتقادی و دغدغه های فرهنگی و التهاب های اجتماعی را دامن زده و در نهایت بحران پدید آورند ؟ آیا مخاطرات دیگری نظیر ترویج عقاید تکفیری وهابیت و یا تبلیغات مسیحیت تبشیری ، شایسته ی اولویت در توجه و نقد و بررسی نیست ؟

این ها و ده ها پرسش در همین روال ، می تواند ذهن خوانندگان فصلنامه « بهائی شناسی » را به خود مشغول سازد . اگرچه مخاطرات دیگر نیز از اهمیت متناسب برخوردارند ، اما بر آنیم که در این مجال اندک ، در روایتی کوتاه وگویا به ضرورت بهائی شناسی و اهمیت راهبردی آن در کارزار فرهنگ ها و اندیشه ها پرداخته ، به بررسی و واکاوی اهتمام ورزیم . چنانچه این جنس گفتمان ها رویکردی علمی ، منطقی و سرشار از ادب و اخلاق داشته باشد ،گمان می رود که کمتر میدان جولان به رشد تفکرات شبه انگیز و مغالطه آمیز داده شود .

۱) بهائیت را می توان نماینده تاریخی تفکرات و انتقادات علیه اسلام و تشیع قلمداد کرد . برخی شبهاتی که در طول تاریخ علیه اسلام و تشیع توسط مغرضان و اسلام ستیزان مطرح شده است ، به شکلی جدید و در قالب الفاظی نو – که بعضاً علمی و زیبا به نظر می رسد – مبلغان بهائی بازگو کرده اند . نگاهی به کتاب های ابوالفضل گلپایگانی ، فاضل مازندرانی ، اشراق خاوری و دیگر مبلغان بهائی ، گویای این مطلب است . شبهاتی که نشأت گرفته از کتاب های میرزا حسینعلی نوری نظیر ایقان است و با جملات نخستین سید باب – که از نظر محتوایی و ادبی در سطحی پایین تر قرار داشت – فاصله دارد . پاسخ گویی به شبهات این دسته از مبلغان ، گویی دفاع ازکیان اسلام و تشیع ، در برابر بسیاری از انحرافات دیگر نیز هست .

۲) بهائیت باوری تشکیلاتی است که ساختار خود را بر اساس افزودن پیروان و تبلیغ مداوم قرار داده است و سعی کرده ، با افزودن بر تعداد پیروان ، خود را بعنوان یک دین الهی معرفی کند . از آنجا که بهائیت خود را در ادامه اسلام و مکتب تشیع معرفی کرده است ، قطعاً بیشترین امیدش به جلب حمایت و توجه شیعیان و مسلمانان ، به ویژه در ایران عزیز است . یادآوری این مطلب که بهائیت خود را یک آیین ایرانی معرفی کرده و بیشتر پیروان و اعضای مؤثر آن در دنیا ایرانی هستند ، خالی از لطف نیست . ایرانی ها همواره سهم مهمی در اداره تشکیلات بهائی در طول تاریخ داشته اند . هم اینک سه نفر از نُه نفر اعضای بیت العدل ، ایرانی تبار هستند و همواره ایرانیان ، از اعضای اصلی این تشکیلات بین المللی محسوب می شده اند .

لذا بهائیت ، همواره به دنبال تبلیغ مرام خود در ایران و در میان ایرانیان بوده و از بسیاری از ابزارهای سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی در طول حیات ۱۵۰ ساله ی خود در جهت ترویج در ایران بهره برده است . عدم پاسخ گویی فرهنگی و عالمانه به مفاد فکری و مؤلفه های اجتماعی بهائیت ، می تواند باعث غبارآلوده ماندن فضای فکری برخی از تبلیغ شدگان به این باور و در نهایت ، خروج ایشان از باورهای اصیل اسلامی و ایرانی و جلب آنان به تفکرات بهائی شود . کوشش های فرهنگی از این دست البته به معنای غافل شدن از تبعات سیاسی ، اجتماعی و امنیتی ترویج باور بهائی و فعالیت های تشکیلاتی آن در ایران نیست .

۳) بهائیت در تمام این سال ها سعی کرده است آیین خود را در قالب یک دین الهی مطرح سازد . تشکیلات بهائی به پیروان خود قبولانده است که هر تصمیمی که از سوی تشکیلات بهائی به ویژه بیت العدل – که مقر آن در اسرائیل است – اتخاذ می شود ، همان حکم خداوند است که اشتباه و خللی در آن وارد نیست . این تشکیلات از پیروان خود وجوه مختلف مالی را اخذ می کند و آن را برای تبلیغ اعتقادات بهائی در سراسر عالم صرف می کند ؛ بدون آنک خود را پاسخ گو به هیچ سازمان ، نهاد و حتی پیروان خود بداند و معلوم شود ، مبدأ و مقصد این پول ها کجاست و واقعا صرف چه اموری می شود ؟

علاوه بر این ، با گسترش روز افزون شبکه های رادیو تلویزیونی و نفوذ رسانه های مختلف اجتماعی ، رصد کنندگان چنین فضاهایی ، رد پای تشکیلات بهائی را در تبلیغ روز افزون باورهای خود و حمله به سایر اعتقادات اصیل دینی و الهی مشاهده می کنند . تبلیغاتی که با استفاده از آن همان پول های پیش گفته به سرانجام می رسند و اهداف گوناگونی را دنبال می کنند . در چنین فضایی ، لزوم انجام فعالیت های علمی و فرهنگی ریشه دار ، مبتنی بر تحقیق و پژوهش ، می تواند زمینه ساز پاسخ های رسانه ای مطلوب در همین حوزه را فراهم کند . بی گمان ، پاسخ گویی به چنین حجمی از تبلیغات ، بدون داشتن پشتوانه ی علمی لازم ، میسر نیست.

۴) در سال های اخیر ، بهائیت همواره از نقد و بررسی باورهای خود به بهانه هایی نظیر نقض حقوق بهائیان طفره رفته و به جای پاسخ گفتن به انتقادات ، با فرافکنی ، گفتمان اصلی جامعه ی ایرانی درباره خود را هوشمندانه ، از « لزوم اثبات حقانیت » به « مسئله ی حقوق بشر » تغییر داده است .

تشکیلات بهائی در ایران تمام اهتمام خود را به کار بسته است تا علاوه بر تبلیغ محرک –که ممکن است با عکس العمل های طبیعی مردم مسلمان ایران مواجه شود – با مظلوم جلوه دادن پیروان خویش در قبال این عکس العمل ها ، از رویارویی با منتقدان دینی ، تاریخی و اجتماعی و پژوهشگران این عرصه ها بگریزد . این دامی خطرناک است که باید آن را شناخت و از آن پرهیز کرد . رویکرد «بهائی شناسی» بازگشت به همان گفتمان اصلی یعنی شناخت باورها و مقایسه ی آن با عملکردها و همچنین لزوم اثبات حقانیت رهبران و الهی بودن ایشان از سوی پیروان بهائیت است . هر گونه گفتگویی پیش از روشن شدن این بحث اصلی ، بازی کردن در همان زمینی است که تشکیلات بهائی با استفاده از امکانات رسانه ای بین المللی ، انتظار آن را می کشد .

با عنایت به موارد مذکور ، لزوم انتشار فصلنامه ای تخصصی با موضوع نقد و بررسی بهائیت در فضای جاری فرهنگی کشور احساس می شود . فصلنامه ای که خود را محدود به محوری خاص در این عرصه نکرده است و لذا علاوه بر مسائل کلامی و اعتقادی ، به مسائل تاریخی و اجتماعی نیز خواهد پرداخت . علاوه بر این ، « بهائی شناسی » در هر شماره ، حتی الامکان مصاحبه هایی از صاحب نظران در این عرصه را منتشر خواهد کرد .
« بهائی شناسی » همچنین به لطف و مدد الهی ، از رویدادهای جامعه ی بهائی و تحولات بین المللی در این حوزه نیز غافل نخواهد بود و تلاش خواهد کرد که در زمینه نقد بهائیت ، مسائل جدیدتری را مورد توجه و بررسی خود قرار دهد .

بی گمان پیمودن راهی که آغاز کرده ایم ، بدون همکاری و کمک علاقمندان این عرصه امکان پذیر نیست . لذا دست یاری به سوی تمام پژوهشگران و منتقدان دراز می کنیم و از رهنمودها ، پژوهش ها و مقالات آنان استقبال خواهیم کرد .

از آنجا که به تناسب ایام ، مقرر گردید در هر شماره ، مطالبی هر چند کوتاه در زمینه ی باورها و اعتقادات اصیل شیعی و اسلامی نیز به خوانندگان بهائی شناسی ارائه شود ، با عنایت به تنظیم اولین شماره در ماه ذی القعده ، این شماره را به آستان پاک و نورانی امام علی بن موسی الرضا علیهما السلام تقدیم می کنیم و در لابلای مقالات و مصاحبه ها مطالبی در این باره را نیز به خوانندگان عزیزمان تقدیم خواهیم کرد .

بارگذاری بیشتر مطالب مرتبط
بارگذاری توسط سردبیر
  • مهدويان، عاشورايی‌اند!

    این سخن مهدویانی است که از دور و نزدیک زیارت امام حسین علیه السلام می‌خوانند و خطاب به یار…
  • عهد با امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف

    از نکات بسیار زیبا و حماسی در باور مهدویت شیعی و انتظار مولای زمان، حضرت صاحب‌الزمان عجّل …
  • آزمون بزرگ غيبت

    غیبت امام، آزمون بزرگی است برای اُمت اسلامی؛ چنان‌که غیبت پیامبران گذشته نیز آزمونی برای ا…
بارگذاری در سرمقاله

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

code

بررسی

عباس‌افندی و فلسطين، قسمت دوم: انتقال اراضی فلسطين به يهوديان مهاجر

حمید فرناق   چکیده نوع رابطه بهائیان و به‌ویژه رهبران آنان با کشورهای استعماری وقت، ا…