
با گذشت حدود یک سال از ساخت فیلم سرمشق عالمیان، هنوز هم این فیلم پرهزینه و پرحاشیه، کموبیش اخبار و جنجالهایی را به همراه داشته است. البته میتوان این برداشت را داشت که سازندگان این فیلم خود پیشبینی برخی از این حواشی را داشتند، بهخصوص آنجا که برای دانلود رسمی این فیلم باید تعهد به عدم نقد آن هم داده میشد!
موضوع از این قرار است که اخیراً بیتالعدل در پاسخ به یک نامه، موکّداً هرگونه استفاده از برشهای این فیلم را حتی برای تبلیغات جامعه بهائی ممنوع اعلام کرده و آن را باعث هتک حرمت عبدالبهاء دانستها ست! هرچند این هراس وسواسگونه بیتالعدل از هرگونه چالش ذهنی با چهره مقدس ساختهشده در اذهان بهائیان جهان، خود میتواند موضوع تحقیقات مفصلی باشد، اما واقعیت آن است که سالهاست تلاش میشود از عبدالبهاء سیمایی جذاب، روحانی و قدسی برای عالمیان تصویر گردد، بهخصوص که در زمان حیات ایشان امکانات تصویربرداری در حد قابلقبولی پیشرفت داشته است. البته این پیشرفت در زمان حیات شوقی ربانی اوج گرفت و شاید حتی توقع این بود که این سناریو برای شوقی قابلیتهای بیشتری داشته باشد، اما متأسفانه سبک زندگی و افسردگی مداوم شوقی در کنار رفتارهای تند وی با خانواده و اطرافیان و اعمال دیکتاتورگونه وی هیچ اجازهای برای این کار نداد و حتی بهندرت فیلمی از وی در دسترس بهائیان جهان است.
از طرف دیگر مطالب نقلشده از سوی سایر شخصیتهای تراز اول بهائی مانند باب، بهاءالله و حتی خود شوقی همچون ترویج خشونت، دیگرستیزی، کماطلاعی از اوضاع پیرامون و اشتباهات فاحش علمی، رفتاری و گفتاری که حتی در آثار موجود امری هم موج میزند و نیازی به مراجعه به منابع مخالفان بهائیت هم باقی نگذاشته است، بههیچعنوان برای جامعه جهانی امروز جذابیتی ندارد. این موضوع تا آنجا جدی است که اتفاقاً بهجای عرضه ابعاد وجودی این افراد، تا نود درصد از آثار بهاءالله هرگز منتشر نشده و اغلب مکتوبات که گاهی در دسترس قرار گرفته ترجمهای ندارد. اصولاً بهنظر میرسد که سالهاست معاونت عریض و طویل ترجمه آثار امری که با عنوان “هیأت بینالمللی ترجمه” در “دارالانشاء بیتالعدل اعظم” در حیفا قرار دارد، فقط مشغول ترجمه پیامهای بیتالعدل برای جهانیان بوده است و این کار که صریحاً در اساسنامه بیتالعدل جزء فعالیتهای رسمی آن تعریف شده، سالهاست به فراموشی سپرده شده است.
نکته عجیب دیگر که نیاز به چنین ویترینی را تشدید میکرد، برخورد امنیتی و مرموز اعضای بیتالعدل است که اصولاً افراد خیلی شناخته شدهای در جامعۀ جهانی نیستند. بسیاری از بهائیان جهان شاید حتی نامهای این افراد را ندانند و تمام اطلاعات موجود از این افراد در اینترنت به زحمت به چند برگ برسد.
با این اوصاف تنها سرمایه بیتالعدل برای ساخت یک چهره مردمی، سادهزیست، زاهدگونه، صوفیمسلک، روشنضمیر و… فقط و فقط جناب عباسافندی است و سالهاست که بر این موضوع تمرکز یافته است. او از کودکی در کنار پدر نحوه تعامل با دیگران را بهدقت ملاحظه کرده و اثر محبوبیت را سنجیده بود و سالهای زیادی هم که در عکا و حیفا ساکن بود، به جهت مراوده با فلسطینیان و خریدهای کلان زمینهای آنان نیاز به این حسن شهرت داشت و در چند سفر تبلیغی هم با مشاوران غربی بهخوبی در این موضوع تبحر یافته بود.
اوج این تلاشهای بیتالعدل در سال جاری میلادی به چشم میخورد که با صرف هزینههای میلیونی برای فیلمها، همایشها و حتی مقبرهای خاص برنامهریزی سنگینی را نشان میدهد، اما بیتدبیری بیتالعدل باعث رسواییهای متنوعی گشته، همچون استفاده نابجا و سانسور تصاویر وی که خود باعث نتیجه معکوس در این بین گشته است.
بهعنوان مثال وقتی با جستوجوی ساده اینترنتی مییابیم که از آن جناب نقل شده است که هرکس سبیل دارد، پفیوز است (آقای خلیل شهیدی از بهائیان برجسته و سرشناس و از نزدیکان عبدالبهاء و بهاءالله در صفحه ۱۴۶ کتاب خاطرات خویش مینویسد: «اشخاصی که دارای سبیل هستند، بعضی از آنان سبیلشان را میتابند؛ حضرت عبدالبهاء فرمودند: هرکس سبیلش را بتابد پفیوز است»، چندین چهره با سبیل در فیلم مشاهده میکنیم. یا طبق دستور بهاءالله در کتاب اقدس، داشتن موی بلند کار ناپسندی است، نمایش تصویری از جوانی عبدالبهاء با موهایی بر شانه تبدیل به نماد یاغیگری نسل جوان بهائی شده است.
اوج هنر بیتالعدل در بازسازی فیلم سفر عبدالبهاء به امریکا دیده میشود، صحنهای که افراد متعدد به دیدار آن جناب مشرف میشوند. حذف عامدانه دستبوسی زنان از جنابشان موج سنگینی از انتقادات را به همراه داشته است. شاید بیتالعدل امیدوار بود قرار گرفتن این صحنه در انتهای فیلمی کسلکننده و طولانی چندان به چشم نیاید که با تکه کردن فیلم این امید به باد خواهد رفت. به همین جهت چنین نامهای از بیتالعدل دور از انتظار نبوده است.
با این اوصاف امیدواریم در دهکده کوچک جهانی عموم بهائیان بهخصوص قشر جوان بتوانند با درایت و بینش از این طراحی کاریکاتورگونه بیتالعدل به سمت واقعیت حرکت نمایند.